Με την χάρη του Θεού, την ευλογία του Σεβ. Μητροπολίτη Σιγκαπούρης κ. Κωνσταντίνου και την αγάπη της αδελφής Νεκταρίας, ο δρόμος με οδήγησε πάλι τον Νοέμβριο του 2023 στην Καλκούτα, εκεί όπου είχα διακονήσει κατά διαστήματα, πριν από πολλά χρόνια, το ιεραποστολικό έργο που συντελείται στην περιοχή. Η μικρή κοινότητα που υπάρχει σχεδόν 40 χρόνια, ενδυναμώνεται όλο και πιο πολύ με την είσοδο νέων πιστών, που βαφτίστηκαν πρόσφατα, το ενδιαφέρον άλλων, που βρίσκονται στην φάση της κατήχησης, αλλά και την παρουσία μικρών παιδιών, που αποτελούν ήδη την δεύτερη γενιά ορθοδόξων, εφόσον γεννήθηκαν από ορθόδοξους γονείς και βαπτίστηκαν ήδη στην βρεφική τους ηλικία.
Στον κεντρικό Ιερό Ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στο Κάλιγκατ με την ποιμαντική ευθύνη του π. Ραφαήλ, διαμορφώνεται μία μικρή αλλά ζωντανή κοινότητα, που αποτελείται από νέους ανθρώπους, οι οποίοι έχουν ζωηρό ενδιαφέρον για την ορθόδοξη θεολογία και προσπαθούν να βιώσουν την ορθόδοξη παράδοση, με αρκετές δυσκολίες είναι η αλήθεια. Δυσκολίες που προέρχονται τόσο από το περιβάλλον τους -κατά κύριο λόγο ινδουιστικό- όσο και από την ίδια την τοπική Εκκλησία, η οποία είναι ακόμη «φτωχή» σε ανθρώπινους πόρους. Θεωρούν ότι είμαστε τυχεροί στην Ελλάδα που υπάρχει ένα ορθόδοξο περιβάλλον με ανθρώπους κοινής πίστης, που υπάρχουν πολλοί πνευματικοί για να επιλέξει κανείς και πολλά μοναστήρια για πνευματική καθοδήγηση και εμπειρία ορθόδοξης παράδοσης.
Η συζήτηση μαζί τους ήταν απολαυστική, καθώς έθεταν διάφορα ζητήματα που ξεκινούσαν από την ησυχαστική παράδοση και έφθαναν μέχρι προβλήματα που αντιμετωπίζουν στην καθημερινή τους ζωή, λόγω της ορθόδοξης ιδιότητάς τους. Ωστόσο, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, όπως το θέτουν οι ίδιοι, δεν προέρχονται από ενδεχόμενες εχθρικές η περιθωριοποιητικές αντιδράσεις του ινδικού περιβάλλοντος. Η πολυ-θρησκευτικότητα στην Ινδία, παρά την άνοδο του ινδουϊστικού φονταμενταλισμού, έχει δημιουργήσει μία κουλτούρα ανεκτικότητας, η οποία σε συνδυασμό με μία κοινωνία που διαρκώς «ανοίγεται», λόγω του διαδικτύου, αποδέχεται την θρησκευτική ετερότητα. Τα προβλήματά τους, η μάλλον οι προβληματισμοί τους, αφορούν ζητήματα αυτο-τοποθέτησης και έκφρασης της ορθόδοξης ταυτότητας, όταν έρχονται αντιμέτωποι με το ινδουϊστικό, μουσουλμανικό η και ετερόδοξο (Ρωμαιοκαθολικό η Προτεσταντικό) περιβάλλον, μέσα από τα μέλη της οικογένειάς τους, την παρέα των φίλων τους, τον χώρο εργασίας τους, ακόμη και μέσα από την «διαδικασία» αναζήτησης συντρόφου. Οι προβληματισμοί τους σε θέματα «κένωσης», «θέωσης», «διάνοιας» κ.λπ. έφερναν την συζήτηση στην ησυχαστική παράδοση του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά, ενώ οι ερωτήσεις τους «πως μπορεί να είναι κάποιος ορθόδοξος χριστιανός στην Ινδία» η «τι χαρακτηρίζει έναν ορθόδοξο Χριστιανό» μας επανέφεραν στο θρησκευτικά πλουραλιστικό περιβάλλον της σύγχρονης Ινδίας.
Ο Ιερός Ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στην Καλκούτα
Δέκα χιλιόμετρα πιο μακριά, στο Μπακεσουάρ, ένας άλλος Ναός, ο Ιερός Ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου λειτουργεί ως επίκεντρο μίας νέας διαμορφούμενης ενορίας. Ο Ναός βρίσκεται στο κέντρο του συγκροτήματος των κτιρίων, που περιλαμβάνει το Ορφανοτροφείο των κοριτσιών, το παλαιό Σχολείο που ανακαινίζεται και το νέο Σχολείο «Άγιος Ιγνάτιος» που άρχισε να λειτουργεί από το 2019. Ενώ λίγο πιο κάτω βρίσκεται το Ορφανοτροφείο των αγοριών, που φιλοξενεί γύρω στα 80 παιδιά. Εδώ είναι ο «χώρος» διακονίας της αδελφής Νεκταρίας, η οποία βρίσκεται στην Ινδία από το 1991 (ως συνεργάτις του π. Ιγνατίου Σεννή αρχικά), ενώ ανελλιπώς από το 2006 έχει αναλάβει εξολοκλήρου και αποκλειστικά την λειτουργία του Ορφανοτροφείου και του Σχολείου.
Το πλήρωμα του Ναού των Εισοδίων της Θεοτόκου αποτελούν τα κορίτσια και τα αγόρια των δύο Ορφανοτροφείων αντίστοιχα, όσα είναι βαπτισμένα, καθώς και ορθόδοξες οικογένειες που ζουν στην ευρύτερη περιοχή. Τα παιδιά των οικογενειών αυτών αποτελούν ήδη την δεύτερη γενιά ορθοδόξων στην Καλκούτα, καλλιεργώντας ελπιδοφόρες προσδοκίες για το μέλλον της Εκκλησίας. Και εδώ μετά την Θεία Λειτουργία της Κυριακής, γύρω από μία κούπα τσάι, αναλύονται τα βασικά της πίστης, είτε από το Ευαγγέλιο, είτε από τον Απόστολο της ημέρας, είτε από την ζωή ενός Αγίου της Εκκλησίας και συζητιούνται τα καθημερινά τους προβλήματα. Οι γιορτές των Αγίων εορτάζονται με πανηγυρικό τρόπο από τους Ινδούς, αφού η κουλτούρα τους περιλαμβάνει πολλές γιορτές και πανηγύρεις, με χορό, μουσική, λουλούδια, βεγγαλικά κ.λπ. Οι ντόπιοι ορθόδοξοι χριστιανοί με μία γιρλάντα γύρω από την εικόνα «μεταφέρουν» τους Αγίους στην δική τους κουλτούρα, καθιστώντας τους με αυτόν τον τρόπο περισσότερο οικείους.
Το Ορφανοτροφείο των κοριτσιών φιλοξενεί σήμερα 120 περίπου κορίτσια, από τριών μέχρι είκοσι χρονών, τα οποία είναι ορφανά η προέρχονται από μονογονεϊκές οικογένειες. Τα κορίτσια αυτά εξασφαλίζουν την επιβίωσή τους, την μόρφωσή τους, αλλά και την αποκατάστασή τους (επαγγελματική η άλλη), προκειμένου να έχουν ένα καλύτερο μέλλον. Στα κορίτσια παρέχεται δωρεάν εκπαίδευση, αφού έχουν υποτροφίες για την φοίτησή τους στο σχολείο και ένα υποστηρικτικό και ενδυναμωτικό περιβάλλον που τους βοηθάει να ανακαλύψουν τα ταλέντα τους, αφού στο Ορφανοτροφείο προσφέρονται μαθήματα χορού και μουσικής, διατηρώντας την μεγάλη καλλιτεχνική παράδοση της Βεγγάλης.
Το Ορφανοτροφείο, 25 σχεδόν χρόνια μετά (εγκαινιάστηκε το 1999), έχει αποδώσει καρπούς και έχει βοηθήσει πολλά κορίτσια όχι μόνο να επιβιώσουν και να μεγαλώσουν, αλλά και να σπουδάσουν, να παντρευτούν και να κάνουν οικογένεια. Κάποιες εργάζονται ήδη στο σχολείο ως δασκάλες, σε διάφορες ειδικότητες, ενώ άλλες έχουν σπουδάσει οικονομικά, marketing κ.λπ. και έχουν αποκτήσει πλέον την δική τους οικογένεια, πράγμα που θεωρείται σημαντικό σε μία κοινωνία όπως η ινδική, που παραμένει ακόμη παραδοσιακή. Η αδελφή Νεκταρία, που είναι η ψυχή του Ορφανοτροφείου, φροντίζει προσωπικά για το κάθε κορίτσι και ενδιαφέρεται ως πραγματικός γονιός να εξασφαλίσει ένα καλό μέλλον για τα “κορίτσια” της, όπως τα αποκαλεί.
Οι μικροί μαθητές του Νηπιαγωγείου
Το νέο Σχολείο «Άγιος Ιγνάτιος», που εγκαινιάστηκε το 2019, λειτουργεί υπό την διεύθυνση της αδελφής Νεκταρίας και προσφέρει εκπαίδευση σε 600 παιδιά, έχοντας στο δυναμικό του 35 και πλέον δασκάλους. Το Σχολείο είναι πολύ καλά οργανωμένο, διαθέτει αίθουσες χημείας, φυσικής, μαθηματικών, βιολογίας, γεωγραφίας και πληροφορικής, βιβλιοθήκη, σάλα χορού, για να διδάσκονται τα παιδιά τους κλασικούς χορούς της Βεγγάλης, καθώς ένα μεγάλο γήπεδο για γυμναστική και αθλοπαιδιές. Στο Σχολείο λειτουργούν ένδεκα τάξεις, σύμφωνα με το ενιαίο εκπαιδευτικό σύστημα της Ινδίας, -λείπει προς το παρόν η δωδεκάτη- καθώς και Νηπιαγωγείο. Το τελευταίο διάστημα επισκευάζεται ο τρίτος όροφος, προκειμένου να φιλοξενηθούν περισσότερα παιδιά και να λειτουργήσει και η δωδέκατη τάξη. Το παλιό σχολείο που λειτούργησε για δεκαπέντε περίπου χρόνια ανακαινίζεται για να λειτουργήσει μελλοντικά, σύμφωνα με τις προθέσεις της αδελφής Νεκταρίας ως Κολέγιο για την εκπαίδευση διδασκάλων και διδασκαλισσών.
Το νέο Σχολείο «Άγιος Ιγνάτιος»
Ολόκληρη η περιοχή της Δυτικής Βεγγάλης διαθέτει πλέον στο δυναμικό της δέκα ιερείς, οι οποίοι διακονούν τους δεκαέξι ναούς που βρίσκονται σε χωριά/πόλεις γύρω από την Καλκούτα. Το ποίμνιο αυτών των «ενοριών» αυξάνει σιγά-σιγά μέσα από νέες βαπτίσεις που γίνονται, από νέους κατηχούμενους που κατηχούνται προκειμένου να ενταχθούν πλήρως στην ορθόδοξη Εκκλησία, αλλά και αρκετούς ενδιαφερόμενους που προέρχονται από το φιλικό η επαγγελματικό περιβάλλον των πιστών και ενδιαφέρονται να γνωρίσουν την ορθόδοξη πίστη. Παράλληλα, το κοινωνικό έργο της Εκκλησίας συνεχίζεται με την λειτουργία πέντε σχολείων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και πέντε ιατρείων γενικής φροντίδας, που λειτουργούν στην ευρύτερη περιφέρεια, ενώ προβλέπεται να λειτουργήσει οφθαλμιατρείο στο Καλιγκάτ, στον περίβολο του Ι. Ναού της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος.
Οι δυσκολίες πολλές, αλλά οι καρποί πλούσιοι… Η έμφαση που δίνεται στην εκπαίδευση των παιδιών, αλλά και η στελέχωση της Εκκλησίας με νέους ανθρώπους, αποτελεί αισιόδοξο και ελπιδοφόρο μήνυμα για το μέλλον της τοπικής Εκκλησίας στην Καλκούτα.
Νίκη Παπαγεωργίου
Καθηγήτρια Τμήματος Θεολογίας Α.Π.Θ.
