Προ ημερών κάποιος προσκυνητής της Μονής μας, επηρεασμένος προφανώς από το σημερινό θλιβερό κύμα εκατοντάδων συνανθρώπων μας που εκούσια διακόπτουν το νήμα της ζωής τους, μου έκανε αυτό το ερώτημα.
Έχω γνωρίσει τους Αφρικανούς και μπορώ να απαντήσω εκ πείρας. Οι Αφρικανοί γενικά, εκτός εξαιρέσεων, είναι πτωχοί και εγκαταλελειμμένοι στους τέσσερις ορίζοντες. Δεν έχουν που την κεφαλήν κλίναι. Δεν παίρνουν κρατικές επιδοτήσεις. Δεν έχουν δημόσιες θέσεις, εκτός ολίγων. Δεν έχουν φαρμακευτική περίθαλψη από πουθενά. Δεν έχουν χρήματα ν’ αγοράσουν ενίοτε ούτε ένα ορό για να ανακόψουν τη θανατηφόρο πορεία της ελονοσίας.
Κάθε ημέρα που ξημερώνει είναι γι’ αυτούς ένας βρόγχος στον λαιμό τους, διότι δεν ξέρουν που θα εύρουν τροφή να επιζήσουν. Απελπισία όμως δεν είδα. Πως συμβαίνει αυτό; Αντίκρυσα στην πράξη την απάντηση.
Υπάρχει μέσα στον πολιτισμό τους και στον συναισθηματικό τους κόσμο η αγάπη και η θυσία μεταξύ τους. Κάποιου Ιερέως μας, πέθαναν σε λίγο διάστημα τα δύο αδέλφια του, που συνολικά είχαν 15 παιδιά. Μετά τον θάνατό τους ποιός επωμίστηκε το βάρος των 15 ορφανών; Ο επιζών αδελφός τους, ο π. Θεόφιλος. Δουλεύουν λοιπόν οι επιζώντες ακόμη σκληρότερα, χωρίς γογγυσμούς και παράπονα, για την πολυάριθμη φαμίλια τους. Δεν βλέπουν τα ορφανά με κάποιο βλέμμα περιφρονητικό, ούτε δυσανασχετούν για τον επιπρόσθετο κόπο και τα πολλαπλά προβλήματά τους. Όλα ξαφνικά γίνονται παιδιά τους, χωρίς διακρίσεις και ανάρμοστες συμπεριφορές. Τα σπουδάζουν, τα φροντίζουν παντοιοτρόπως και τα θεωρούν πλέον δικά τους παιδιά. Δεν λέγουν έκτοτε ότι αυτά είναι παιδιά των αποθαμένων αδελφών τους, αλλά δικά τους παιδιά. Τους τα χάρισε ο Θεός. «Αυτός μας τα χάρισε. Αυτός θα μας βοηθήσει να τα θρέψουμε». Έτσι λένε κάθε φορά που ένας Ευρωπαίος θα ήθελε να τους ρωτήσει.
Στο Μπουρούντι, κάποιο πρωινό, επρόκειτο να ταξιδέψω στις πέντε για τη Ρουάντα. Εκείνη τη στιγμή όμως, είναι η ώρα που οι νέοι τρέχουν κατά χιλιάδες, αφήνοντας τα σπίτια τους που είναι στα προάστια της πόλης και κατευθύνονται σε μπουλούκια προς το κέντρο. Τρέχουν πραγματικά με κουρελιασμένα ρούχα, ξυπόλητοι σχεδόν όλοι, για να έχουν άνεση στο τρέξιμο. Σταμάτησα και τους ρώτησα:
– Τι συμβαίνει βρε παιδιά; Που πηγαίνετε τρέχοντας;
– Πάμε στην αγορά και στα μαγαζιά της πόλης να δουλέψουμε πάτερ.
– Και τι δουλειά θα βρείτε εκεί;
– Ξεφορτώνουμε τα αυτοκίνητα που έρχονται από τα χωριά με προϊόντα: πατάτες, ντομάτες, λάχανα, μπανάνες, μουχόκο, μάγκους και άλλα. Ξεφορτώνουμε τα τσιμέντα, τα σίδερα, τα ψάρια που έρχονται από τη λίμνη Ταγκανίκα.
– Καλά, δεν πίνετε ούτε ένα τσάι από το σπίτι σας;
– Εκεί που θα δουλέψουμε υπάρχουν γυναίκες που μας πωλούν τσάι και λίγο ψωμί. Πρώτα θα πάρουμε τα χρήματα και μετά θα αγοράσουμε το τσάι μας.
– Και πιστεύετε ότι θα βρείτε όλοι δουλειά;
– Σε όλους μας θα δώσει ο Καλός Θεός το φαγητό της ημέρας. Αρκεί να δουλεύουμε.
Δεν είδα στα πρόσωπά τους την απελπισία και την στενοχώρια. Κατηγορούνται από πολλούς ότι είναι τεμπέληδες. Αυτό όμως δεν αληθεύει για όλους. Την εργατικότητά τους μπορούν να μας την ομολογήσουν οι ομογενείς μας Έλληνες, οι οποίοι είναι ευχαριστημένοι από την προσφορά εργασίας στις φάρμες και τις επιχειρήσεις τους. Πόσα δεν προσφέρουν καθημερινά στους Ευρωπαίους τα ακούραστα αφρικανικά χέρια;
Μία άλλη φορά ήμουν στη φάρμα της Ιεραποστολής του Κολουέζι, εκεί όπου καλλιεργείται το καλαμπόκι. Δίπλα στη φάρμα υπάρχει ολόκληρο χωριό, που εργάζεται για τη σπορά, το σκάλισμα, τη συγκομιδή και το αλώνισμα του καλαμποκιού. Ρώτησα ένα πρωινό μία ομάδα γυναικών που έβγαιναν από τις καλύβες τους:
– Πού πάτε τόσο πρωί;
– Πάμε για μπόγκα (τροφή), πάτερ.
– Και πού θα τη βρείτε; Τι μπόγκα θα βρείτε να φάτε;
– Πάμε άλλες στο δάσος και άλλες στον κάμπο και στα ποτάμια. Εκεί μας δίνει ο Καλός Θεός την τροφή μας. Έτσι κάνουμε κάθε πρωινό.
Και πράγματι μετά από 2-3 ώρες επιστρέφουν με τα καλαθάκια τους η τα κουβαδάκια τους. Εκεί μέσα έχουν ψαράκια από το ποτάμι, αρουραίους από το δάσος, πράσινες ακρίδες, μανιτάρια, βλήτα, καλαμπόκια από τον κήπο τους, μπανάνες, μάγκους, κορμούς ζαχαροκάλαμου, τερμίτες και άλλα ντόπια δικά τους προϊόντα.
Το πιο συγκινητικό είναι ότι αυτή η καθημερινή αναζήτηση της τροφής τους, μέσα στο άγνωστο δεν τους προκαλεί απελπισία. Δεν ξέρουν πολλά από Θεό, όμως Τον πιστεύουν, Τον επικαλούνται και Τον εμπιστεύονται. Γι’ αυτό στη ζωή τους είναι χαρούμενες, ειρηνικές. Ευχαριστούν τον Θεό και Τον δοξολογούν με δικά τους ντόπια θρησκευτικά τραγούδια.
Το φαινόμενο της πίστεως στον Θεό φαίνεται ότι έχει μέσα τους βαθιές ρίζες. Δεν γνωρίζουν να ξεχωρίσουν ποιά είναι η αληθινή και ποιά η ψεύτικη θρησκεία. Τον Ένα Θεό όμως, όλοι σχεδόν τον πιστεύουν, τον αγαπούν και έχουν εμπιστευθεί όλη την ύπαρξή τους στην πρόνοια και τη βοήθειά Του. Είναι επιπλέον χαρούμενοι, όταν γνωρίσουν την Ορθόδοξη Εκκλησία μας. Μάλιστα οι κατηχητές τους μάχονται για την Αγία Πίστη. Διαβάζουν κατηχητικά και αντιαιρετικά βιβλία και αγωνίζονται να οδηγήσουν στη σωτηρία κι άλλους συνανθρώπους τους.
Γι’ αυτούς είναι αδιανόητο αυτό που συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα με τις αυτοκτονίες. Οι Αφρικανοί του Κονγκό, καθώς γνωρίζω, δεν θέλουν ούτε ανθρώπινο αίμα να βλέπουν. Στο Κονγκό η εγκληματικότητα είναι λίαν περιορισμένη. Ο Κονγκολέζος μπορεί να κοιμάται επάνω σε ένα χορταρένιο στρώμα όπου τα σκουλήκια, σε λίγο καιρό, θα τρυπήσουν το κορμί του. Μπορεί να χάσει ξαφνικά δύο και τρία παιδιά του η και όλη την οικογένειά του από μία επιδημία, αλλά ποτέ δεν θα σκεφτεί να βάλει θηλιά στον λαιμό του. Γιατί; Διότι πιστεύει στον Θεό! Ο σημερινός Έλληνας που αυτοκτονεί, δεν φθάνει σ’ αυτή την αθλία απόφαση διότι χρεοκόπησε οικονομικά, αλλά διότι πρώτα χρεοκόπησε πνευματικά. Έχασε την πίστη του ότι ο Θεός είναι Δημιουργός, Προνοητής και Σωτήρας του.
Μήπως λοιπόν, εμείς οι Νεοέλληνες, θα πρέπει να στραφούμε να πάρουμε διδάγματα ζωής και αρετής από τους Κογκολέζους Αφρικανούς, οι οποίοι τόσο πολύ έχουν εξευτελισθεί και ταπεινωθεί από τους ισχυρούς της γης;
Μήπως θα πρέπει να αξιοποιήσουμε τις κρυμμένες σωματικές και ψυχικές μας δυνάμεις και να τις προσφέρουμε στην καλλιέργεια της γης μας και στην ανάπτυξη της κτηνοτροφίας μας; Αν έχει φροντίδα ο Θεός για τους Αφρικανούς, δεν θα έχει και για μας τους Ορθόδοξους Χριστιανούς; Γιατί η νεολαία μας να στέκεται με τον καφέ στο χέρι στα διασκεδαστικά κέντρα των πόλεων και να δουλεύουν στα χωράφια των γονέων τους οι αλλοδαποί;
Είναι καιρός πλέον να ανανήψουμε σαν κράτος, κοινωνία και οικογένεια. Θα μας βοηθήσει κι εμάς ο Θεός. Να γίνουμε κι εμείς χαρούμενοι άνθρωποι και όχι κυνηγοί του αιωνίου θανάτου. Αμήν.
Μοναχός Δαμασκηνός Γρηγοριάτης
