Πολλές φορές έχω γράψει για την θυσιαστική και ολοκληρωτική προσφορά των ιθαγενών δασκάλων. Είναι μία προσωπική μαρτυρία μέσα από τις διάφορες επισκέψεις μου σε σχολεία των απομακρυσμένων περιοχών, που οι συνθήκες διαβίωσης είναι σκληρές και απάνθρωπες.
Γι’ αυτό σε μία απ’ αυτές τις επισκέψεις μου σ’ ένα απόμερο σχολείο τους ονόμασα ήρωες και μάρτυρες. Γιατί; Απλούστατα έψαχνα να βρω ένα πράσινο κλαρί, λίγο νερό, κάτι το εντυπωσιακό από την όμορφη Δημιουργία! Τέτοια ξηρασία, τόση σκόνη, ένας αέρας δυνατός, όλα ξερά και χωρίς ζωή. Διερωτήθηκα τι ήταν εκείνο που κρατούσε τους δασκάλους σ’ αυτή την τόσο, για μένα φυσικά, απαράδεκτη και ανούσια κατάσταση.
Κοίταξα ξανά και ξανά, μα τίποτε δεν δικαιολογούσε το χαμόγελο, όχι μόνο των δασκάλων αλλά και των παιδιών. Πόνεσα ειλικρινά, μα το γεγονός ότι οι δάσκαλοι με την δυναμικότητα και τον βαθύ πόθο τους αγωνίζονται να δώσουν μόρφωση σ’ αυτά τα απροστάτευτα παιδάκια, δεν δικαιολογούσε καθόλου την δική μου σκέψη.
Μ’ ένα φυσικό και καλοπροαίρετο τρόπο με διαβεβαίωσαν ότι υπηρετούν τον ίδιο τον Χριστό, αφού αυτά τα φτωχά και χωρίς γονείς παιδάκια είναι μορφές καμωμένες όπως ο Θεός θέλησε να τις δημιουργήσει.
«Κύριε, ελέησον», ψιθύρισα και προσπάθησα να μην αντιληφθούν ότι ήθελα να σκουπίσω το δάκρυ, καθώς άθελά μου συγκλονίστηκα με τα λόγια και τις σκέψεις τους. Είπα να σιωπήσω, αλλά ταυτόχρονα έκανα τις ίδιες σκέψεις. Τι τους συγκινεί και παραμένουν τόσο πιστοί και αφοσιωμένοι στις επάλξεις της μοναξιάς και της στέρησης. Ήρωες και μάρτυρες, λοιπόν, τι άλλο να τους ονομάσω.
Από τις πρώτες μέρες της εδώ άφιξης και παρουσίας μου έδωσα προτεραιότητα στην παιδεία. Τότε τα πράγματα και οι καταστάσεις βρίσκονταν σε άθλια κατάσταση.
Βλέποντας και γνωρίζοντας αυτές τις άθλιες καταστάσεις η σκέψη να συγκεντρώσουμε σ’ έναν χώρο, που τότε ήταν ένα χωράφι με άγρια βλάστηση, και να βοηθήσουμε τα παιδάκια αυτά της φτωχογειτονιάς, για να μην βρίσκονται συνέχεια εκεί που πετάνε τα σκουπίδια ψάχνοντας να βρουν κάτι να τραφούν, άρχισε δειλά-δειλά να γίνεται πραγματικότητα!
Ο υποτιθέμενος Ναός, βασικά ένα καλύβι, συγκέντρωνε την εποχή εκείνη καλό αριθμό πιστών με πρωταγωνιστή έναν από τους πρωτοπόρους ιερείς μας και με μία καταπληκτική χορωδία. Απ’ αυτή λοιπόν την Ενορία, βγήκαν ιερείς που ήλθαν εδώ και φοίτησαν στην Σχολή μας και τέλος χειροτονήθηκαν και υπηρετούν σε διάφορες ενορίες.
Καλλιεργήθηκε στους ανθρώπους το αίσθημα της μεγάλης αγάπης και πρόνοιας του Θεού, ανεξάρτητα αν ζουν σ’ αυτές τις μίζερες συνθήκες.
Η αγάπη και η αποδοχή μα προ παντός η στοργική μέριμνα σ’ αυτούς τους φτωχούς μεν αλλά βαθιά πιστούς ενορίτες, μας βοήθησε, ώστε τα παιδάκια ιδιαίτερα ν’ αρχίσουν εκτός από τα κατηχητικά μαθήματα και σχολείο μ’ έναν δάσκαλο στην αρχή εκεί στο χωράφι κάτω από την σκια ενός δέντρου.
Μ’ αυτό τον τρόπο δώσαμε ελπίδα όχι μόνο στα παιδάκια αλλά και στους γονείς τους, αν και τα πιο πολλά ήταν ορφανά.
Τα χρόνια κυλούσαν γρήγορα. Το σχολείο, υπαίθριο ακόμα, τράβηξε την προσοχή πολλών παιδιών που είχαν δίψα για μάθηση. Τους δίναμε, ενθυμούμαι, και ένα κομμάτι ψωμί και ένα ρόφημα.
Για να δημιουργήσουμε τουλάχιστον μία ζωντανή παρουσία της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην περιοχή αυτή, όταν είχαμε εκδρομείς από την Κύπρο η την Ελλάδα, τους βάζαμε μέσα στο πρόγραμμα να επισκέπτονται διάφορες ενορίες και ιδιαίτερα τις πιο πρωτόγονες και απομακρυσμένες.
Βλέποντας τις τόσο φτωχές γειτονιές, συγκινούνταν και έτσι σιγά-σιγά έδειχναν ενδιαφέρον και αναλάμβαναν να χτίσουν την εκκλησία η το σχολείο. Έτσι μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα κτίστηκε ο Ναός και στην συνέχεια και το σχολείο εκεί στην παραγκούπολη. Ένας ωραιότατος Ναός, μικρός μεν αλλά όμορφος, μ’ ένα περιποιημένο καμπαναριό και φυσικά πέτρινο δημοτικό, που έγιναν το γόητρο και το εγκαλλώπισμα εκεί στην φτωχογειτονιά.
Στήθηκε με άλλα λόγια ένα προπύργιο της Ορθοδοξίας.
Σήμερα, ενώ καθόμουν στο γραφείο μου, μπήκε ένας ιερέας συνοδευόμενος από τον δάσκαλο-διευθυντή του δημοτικού μας σχολείου που έχουμε στην Ενορία τους. Ήταν μία κανονισμένη συνάντηση. Είχαμε να πούμε πολλά και διάφορα. Η Ενορία αυτή βρίσκεται σε μία από τις πιο γνωστές και μεγαλύτερες παραγκουπόλεις όχι της Κένυας αλλά και παγκόσμια.
Μου μιλούσε φυσικά ο ιερέας για τις εξαιρετικές του ικανότητες και την πρόοδο που σημειώθηκε από την ώρα που ανέλαβε. Τα πάντα άλλαξαν. Ο αριθμός των παιδιών διπλασιάστηκε. Το ίδιο και οι καθηγητές.
Αυτός ο δάσκαλος συνεργάζεται άψογα με τον ιερέα και οι σχέσεις αυτές βοηθούν στην πνευματική στήριξη των παιδιών του σχολείου. Έπρεπε να τον γνωρίσω προσωπικά, για να ακούσω από τον ίδιο τις σκέψεις, τις προοπτικές του και ίσως τους προβληματισμούς του.
Αγαπώ την παιδεία, κυρίως όταν πρόκειται για περιπτώσεις που χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή και λεπτή μεταχείριση λόγω της άσχημης ψυχολογικής τους κατάστασης (φτώχεια, άθλιες συνθήκες διαβίωσης, πείνα, δίψα κ.τ.λ.).
Ο δάσκαλος, λοιπόν, μπήκε αμέσως στο θέμα και εξομολογητικά μου δήλωσε: «Είμαι ορφανός. Δεν είχα ποτέ μου γονείς, ούτε καλή ζωή από τα παιδικά μου χρόνια. Δεν είχα ευκολίες και δεν πίστευα ποτέ ότι θα μπορούσα να κάνω οποιεσδήποτε σπουδές. Ούτε καν φαντάσθηκα ότι θα φοιτούσα σε δημοτικό σχολείο. Όλα ήταν σκοτεινά, δεν έβλεπα ελπίδα και φως».
Άνοιξε την καρδιά του. Ήταν ακόμα πληγωμένος από τις δύσκολες μέρες που έζησε σαν μικρό παιδί… Και όλα αυτά τα παιδικά τραύματα τον έσπρωξαν κυριολεκτικά με πάθος να μορφωθεί πρώτα ο ίδιος και μετά να πάρει την απόφαση να εργασθεί για τα αδύνατα, φτωχά και ορφανά παιδάκια της πιο παραμελημένης παραγκούπολης.
Θυμόταν με πίκρα πολλή και με κάποιο εσωτερικό παράπονο τα χρόνια εκείνα. Πόσες φορές δεν μπόρεσε να κοιμηθεί κανονικά… Πόσες μέρες έμεινε νηστικός… Κάποτε που μπήκε στον πειρασμό να κλέψει, αλλά δεν το έκανε ποτέ… Τέτοιες ήταν οι συνθήκες διαβίωσής του. Σκέφτηκε ότι κάποτε θα επέμβει ο Θεός και θα βρει Εκείνος τρόπους. Κι έτσι έγινε.
Όταν είδε ότι ο Θεός τον βοήθησε να τελειώσει τις εγκύκλιες σπουδές του και μάλιστα να γίνει δάσκαλος, είπε: «Τώρα θα αφιερώσω τον εαυτό μου ολοκληρωτικά στην υπηρεσία των φτωχών παιδιών». Γι’ αυτό διάλεξε να διδάξει στο σχολείο μας εδώ στην παραγκούπολη.
Συνέχισε να μου λέει πόσο υποχρεωμένος αισθάνεται που η Εκκλησία μας του έδωσε μία τέτοια ευκαιρία. Αισθάνεται τόση ανάγκη να βρίσκεται κάθε μέρα μ’ αυτά τα παιδάκια που έχουν ανάγκη πατρότητας και προστασίας, όπως ακριβώς έζησε και αυτός όταν βρισκόταν στην ηλικία τους. Το κάνει σαν ευχαριστήρια ανταπόδοση προς τον Θεό που του άνοιξε τον δρόμο.
Δόξα σοι ο Θεός!
† Ο Ναϊρόμπι Μακάριος
